Thị trấn Derinkuyu của Thổ Nhĩ Kỳ sở hữu một thành phố ngầm rộng lớn với lối kiến trúc cổ đại, và vẫn được bảo tồn cho đến ngày nay. Không ai biết tác giả của công trình, và nhiều giả thiết được đưa ra, trong đó có giả thiết liên quan đến thảm họa mùa đông, không khác mấy so với huyền thoại về con thuyền Noah.

Minh họa thành phố ngầm Derinkuyu.

Thành phố ngầm trong thị trấn Derinkuyu khiến khu vực Cappadocia nổi tiếng khắp thế giới, bởi những mê cung chiếm diện tích lớn cả trên mặt đất lẫn sâu bên dưới. Những ống khói cổ đại làm bằng đá núi lửa, nằm rải rác trong khu vực này, chúng còn có cái tên khác là “ống khói nàng tiên”. Trải qua nhiều năm, các nền văn minh và con người đến rồi đi, đã dựng nên những công trình phức tạp bên trong và ngoài các ống khói này, tạo lập một quần thể kiến trúc ấn tượng và độc đáo.

Những “ống khói nàng tiên” tại khu vực bí ẩn này.

“Mặc dù khu vực này đã được con người sử dụng và sửa đổi qua nhiều thế kỷ, nhưng cảnh quan xung quanh hoàn toàn hòa hợp và không hề bỏ lỡ các giá trị cốt lõi của địa hình tự nhiên”, theo thông tin trên trang Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO), trong mục “Vườn quốc gia Göreme và di chỉ đá của Cappadocia”.
Ở Cappadocia, khoảng 200 thành phố dưới lòng đất bao phủ gần như toàn bộ khu vực, đó là chưa kể đến những khu vực chưa được khám phá.
Thị trấn Derinkuyu là phát hiện đáng kinh ngạc nhất, được tìm thấy một cách ngẫu nhiên vào năm 1963, khi một bức tường đổ xuống trong lúc gia đình địa phương đang sửa nhà, để lộ căn phòng và đường hầm dẫn tới mạng lưới ngầm.
Kích cỡ và cấu trúc của thành phố ngầm Derinkuyu
Theo Kênh Địa lý Quốc gia Hoa Kỳ, thành phố này có tổng cộng 11 tầng, với chiều sâu 85m và diện tích hơn 6,5 km² .
Một số khu vực được dùng để phục vụ cho các hoạt động sinh sống của con người, như đền thờ, khu chôn cất, cửa hàng, khu dân cư, và thậm chí cả chuồng gia súc. Công trình có khoảng 15.000 ống thông khí và phòng ốc đủ để chứa được 20.000 người.
Thêm vào đó, thành phố trong lòng đất này còn có các lối đi dẫn sang những mạng lưới ngầm khác, như hệ thống xưởng rượu, giếng nước ngầm cung cấp nước sạch, và hệ thống an ninh bao gồm cửa đá lăn khổng lồ được dùng để khóa kín thành phố từ bên trong. Hơn nữa, mỗi tầng đều có thể được khóa từ tầng tiếp với cùng một hệ thống.

Thành phố ngầm Derinkuyu. (Ảnh Shutterstock)

Khối kiến trúc đồ sộ dưới lòng đất vẫn rất kiên cố và không có bất kì dấu hiệu sụt lún nào sau khoảng thời gian dài. Điều này cho thấy trình độ hiểu biết chuyên sâu về địa chất của những người xây dựng mạng lưới này.

Ai đã xây dựng thành phố này và mục đích là gì? Người Công giáo cổ đại, hay một vị vua thời tiền sử đã dựng nên chúng với mục đích bảo vệ thần dân khỏi tai họa?
Việc định niên đại của khối cấu trúc này gặp khó khăn do tính chất phức tạp và khó kiểm định của chất liệu đá, cùng việc thiếu thốn tài liệu và văn bản ghi chép liên quan, dù rất nhiều dân tộc đã định cư nơi đây qua nhiều thế kỷ. Có lẽ cư dân cuối cùng của thành phố ngầm này là các tín đồ Công giáo thời kì đầu, nhưng không có nhiều chứng cớ cho thấy họ là người xây chúng.
“Người ta cho rằng các hoạt động tôn giáo ở Cappadocia bắt đầu xuất hiện từ thế kỷ thứ 4, vào thời đó, dưới sự dẫn dắt của Thánh Basiliô Cả, Giám mục thành Caesarea (Kayseri), cộng đồng ẩn sĩ đã định cư tại các căn phòng nhỏ sâu bên trong các khối đá”, tổ chức UNESCO cho biết. “Sau đó, để chống trả lại các cuộc cướp phá của quân Ả-rập, họ bắt đầu tập họp lại để tổ chức thành các bộ lạc sống trong hang hay các thị trấn ngầm như Kaymakl hay Derinkuyu, dùng cho việc lánh nạn”.

Một cánh cửa đá ở thành phố ngầm Derinkuyu, Thổ Nhĩ Kỳ. (Ảnh Nevit Dilmen/Wikimedia Commons)

“Có thể những người Phrygia đã xây dựng các thành phố ngầm này vào khoảng năm 800 TCN, thời điểm họ định cư ở khu vực này”.
Theo “Bách khoa Kỳ quan Kiến trúc và Công trình”, thành phố này đã được những người Hittite xây dựng vào khoảng thế kỷ 14 TCN, trong khi đang chạy trốn sự xâm lăng của quân đoàn Phrygia.
Tuy nhiên, một số người cho rằng thành phố ngầm này thậm chí còn cổ xưa hơn thế. Đó có thể là công trình được Vua Ba Tư Yima cho xây dựng. Vị vua này có lẽ chỉ là một nhân vật huyền thoại, sống tới hơn 900 năm. Cuốn sách “Vendidad” của Hỏa giáo viết, vua Yima đã cho xây thành phố ngầm dưới chỉ thị của Thần Ahura Mazda, để bảo vệ thần dân của ông trước mùa đông khắc nghiệt. Cũng như huyền thoại về chiếc thuyền Noah trong Kinh Thánh, vua Yima đã nhận được khải thị yêu cầu thu thập những cặp đôi động vật, người dân và hạt giống tốt nhất để tái gieo trồng trên Trái đất sau thảm họa mùa đông.
Bộ kinh “Vendidad” đã được soạn thảo qua nhiều thế kỷ, có lẽ bắt đầu từ trước thế kỷ thứ 8 TCN. Tuy nhiên, chuyện về thành phố Yima chỉ được truyền miệng và không có tính xác thực. Một số người cho rằng, cụm từ “mùa đông” có thể dùng để ám chỉ “Kỷ băng hà”.

Chiều sâu của ống thông gió trong thành phố ngầm Derinkuyu (Ảnh: Wiki)

Tuy nhiên, nếu điều này là sự thật, thì thành phố ngầm Derinkuyu có thể đã được xây dựng vào thời tiền sử, ít nhất là khoảng 110.000 đến 10.000 năm trước, thời diễn ra Kỷ băng hà, và thành phố ngầm tại Cappadocia trở thành nơi trú ẩn trước thảm họa diệt vong.
Một giả thuyết khác cho rằng, quần thể kiến trúc này có thể đã được xây dựng nhằm chống lại quân xâm lược, bằng chứng là các cánh cửa có khóa an toàn trong mê cung. Tuy nhiên, một mạng lưới rộng lớn như vậy sẽ tốn không ít thời gian để thi công nếu không có sự hỗ trợ của công cụ tiên tiến, trong tình thế đối mặt với kẻ thù rất cấp bách.
Sẽ tiếp tục có nhiều giả thiết được đặt ra xung quanh thành phố ngầm đồ sộ và bí ẩn này, tuy nhiên câu trả lời vẫn mãi là bí ẩn.

Theo daikynguyen